ดีแทค เปิด 3 โครงการฝีมือเยาวชน แสดงมุมมองวิธีการแก้รับมือกัยภัยบนโลกออนไลน์
เยาวชนไทยสนใจที่จะเปลี่ยนบทบาทตนเองจาก “ความเป็นเหยื่อ” บนโลกออนไลน์ สู่ “การเป็นผู้นำในการสร้างความเปลี่ยนแปลง” พัฒนาโครงการเพื่อสร้างสังคมโรงเรียนและชุมชนเพื่อนที่เข้มแข็ง สร้างภูมิคุ้มกันเพื่อรับมือกับความเสี่ยงออนไลน์ ติดตามรายละเอียดของทั้ง 10 โครงการได้ที่นี่ https://www.safeinternet.camp/bestparctice
UNICEF องค์กรกลางภายใต้สหประชาชาติ ผู้ทำหน้าที่ส่งเสริมและปกป้องคุ้มครองสิทธิของเด็กทั่วโลก ได้กำหนดความเสี่ยงของเด็กที่อาจเกิดขึ้นจากการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตและเทคโนโลยีอย่างไม่เหมาะสม แบ่งออกเป็น 5 ประเภท ได้แก่
- Content risk ความเสี่ยงที่เกิดจากการเข้าถึงข้อมูลเนื้อหาที่ไม่เหมาะสมและไม่ปลอดภัย
- Contact risk ความเสี่ยงในการตกเป็นเหยื่อจากการมีปฏิสัมพันธ์กับมิจฉาชีพ และบุคคลที่ไม่น่าไว้ใจ
- Commercial risk ความเสี่ยงในการตกเป็นเหยื่อทางการค้าการซื้อขายที่ไม่ปลอดภัย และการโฆษณาเกินจริง
- Conduct risk ความเสี่ยงในการมีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมและกลายเป็นผู้กระทำต่อผู้อื่น
- Time-consuming risk ความเสี่ยงในการใช้อินเทอร์เน็ต และการใช้เครื่องมือสื่อสารเป็นเวลานานเกินไป
นางอรอุมา ฤกษ์พัฒนาพิพัฒน์ ผู้อำนวยการอาวุโส สายงานสื่อสารองค์กรและการพัฒนาที่ยั่งยืน บริษัท โทเทิ่ล แอ็คเซ็ส คอมมูนิเคชั่น จำกัด (มหาชน) หรือดีแทค กล่าวว่า “เด็กและเยาวชนถือเป็นกลุ่มเปราะบางที่จำเป็นต้องได้รับการให้ความรู้และเสริมสร้างทักษะในการใช้ชีวิตบนโลกดิจิทัลอย่างปลอดภัยและสร้างสรรค์ และหนึ่งในปัญหาที่เราตระหนักดีคือ Cyberbullying ซึ่งเชื่อว่าเด็กส่วนใหญ่ต่างมีประสบการณ์ทั้งเป็นผู้กระทำและผู้ถูกกระทำ ดังนั้น น้องจะเป็นคนที่เข้าถึงและมีแรงผลักดันที่จะอยากแก้ปัญหานี้ดีที่สุด และในฐานะที่ดีแทคเป็นส่วนหนึ่งของ digital ecosystem เราได้ร่วมมือกับภาคีภาครัฐและประชาสังคมในการแก้ไขปัญหาที่เกิดในเด็กและเยาวชนผ่านโครงการ Young Safe Internet Leader Camp โดยปีนี้กำลังดำเนินขึ้นเป็นปีที่ 2 แล้ว”
ค่าย YSLC ได้ใช้ Design thinking มาเป็นกระบวนการเรียนรู้หลักช่วยให้เด็ก ๆ เข้าใจต่อปัญหาหนึ่ง ๆ ถ่องแท้และอย่างเป็นระบบ ผสานกับความคิดสร้างสรรค์และมุมมองจากคนหลากหลายมิติมาสร้างไอเดีย ตลอดจนแนวทางแก้ไข เพื่อให้แก้ไขปัญหาได้อย่างลึกซึ้งและรอบด้าน ที่ยิ่งไปกว่านั้น ค่าย YSLC ยังให้ทุนจำนวนหนึ่งเพื่อให้น้อง ๆ ได้นำไปต่อยอด สามารถแก้ไขปัญหาที่น้อง ๆ สนใจด้วยมุมมองของน้องเอง
3 โครงการ ฝีมือเยาวชนจาก แคมป์ YSLC 1.0 ที่ได้รับเลือกได้รับทุนไปต่อยอด คือ
1.เข้าใจคนแกล้งและคนถูกแกล้งผ่าน “การ์ดเกม”
จากโจทย์ที่ว่า ‘จงออกแบบกิจกรรมเพื่อต่อต้านภัยร้ายในโลกออนไลน์’ ทีม Good Net Good Life จากโรงเรียนกรุงเทพคริสเตียนวิทยาลัย กทม. จึงเลือกหยิบประเด็น‘Cyberbullying’ มาเป็นโจทย์สำคัญ เนื่องจากแนวโน้มพฤติกรรมการล้อเลียนและดูถูกของเด็กด้วยกันเอง
ดังนั้น สิ่งสำคัญคือการสร้างการรับรู้ ข้อเสีย ผลกระทบจาก Cyberbullying ในเพื่อน ๆ นักเรียนด้วยกันเอง แต่ปัจจัยสำคัญที่จะทำให้ “วิธีการ” นั้นมีประสิทธิภาพ จำต้องมี “ความสนุก” เข้ามาเป็นแกนกลาง เพื่อให้กลุ่มเป้าหมาย ซึ่งก็คือเพื่อน ๆ สนใจ และเมื่อระดมสมอง สุดท้ายก็ตกลงกันได้ว่าเราจะทำ ‘การ์ดเกม’ ขึ้นมา เพราะเป็นสิ่งที่น้อง ๆ เองก็ชอบเล่นอยู่แล้วด้วย และมันคงดีมากแน่ ๆ ถ้าทุกคน ได้เล่นการ์ดเกมสนุก ๆ ที่ผู้เผชิญปัญหาเป็นคนออกแบบด้วยตัวเอง พวกเขาจะได้ทั้งเพลิดเพลินไปกับเกม และเรียนรู้เรื่อง Cyberbullying ไปพร้อม ๆ กันเลย
สิ่งแรกที่เราทำเป็นการกำหนดคอนเซปต์ของการ์ดเกม ออกแบบให้ผู้เล่นสามารถรับบทบาทเป็นได้ทั้งคนแกล้งและคนถูกแกล้ง เพื่อที่พวกเขาจะได้เข้าใจความรู้สึกของทั้งสองฝ่าย การ์ดเกมจึงประกอบไปด้วยการ์ดคำถาม การ์ความรู้สึก และการ์ดรูปภาพ เปิดโอกาสให้ผู้เล่นเปิดอกอธิบายความในใจเมื่อโดนกลั่นแกล้ง ซึ่งมีหลากหลายความรู้สึก ทั้งอายมาก เสียใจ เมื่อเพื่อน ๆ ที่ร่วมเล่นในวงได้ฟังจึงเข้าใจมากขึ้นว่าการกลั่นแกล้งนั้นไม่ดีอย่างไร
2.ยั้งคิดยั้งทำ ฮาวทูตั้งสติก่อนแชร์ข่าวมั่ว
จากการสำรวจสื่อออนไลน์ในช่วงปี 2561-2562 ในเครือข่ายโรงเรียนรัตนศึกษา จ.สุพรรณบุรี พบว่าปัญหาออนไลน์หนึ่งที่ทวีความรุนแรงมากขึ้นคือ ปัญหาการแชร์ข่าวที่มีเนื้อหาเกินจริงหรือข้อมูลที่เป็นเท็จในสื่อสังคมออนไลน์ มากไปกว่านั้นคือมีการกระจายข้อมูลเหล่านี้สู่กรุ๊ปแชตของพ่อแม่ ผู้ปกครอง หรือเพื่อนต่างโรงเรียน ทำให้ข้อมูลผิด ๆ ขยายวงกว้างออกไป
ทีม Young kids…ยั้งคิด จากโรงเรียนรัตนศึกษา จ.สุพรรณบุรี จึงได้นำกิจกรรมส่งเสริมความรู้ในรูปแบบ “ฐานเกม” มาใช้ในการกระตุ้นความสนใจและการเรียนรู้เรื่อง ‘ข่าวปลอม’ ของเด็กนักเรียน “ฐานเกม” มีที่มาจากฐานเกมในงานกีฬาสี ซึ่งในแต่ละฐานจะแทรกความรู้เรื่อง การใช้งานโซเชียลมีเดียอย่างถูกต้องและปลอดภัยเข้าไปด้วย
นอกเหนือจากกิจกรรมที่เป็นเกมแล้ว น้อง ๆ ยังจัดกิจกรรมอีก 2 กิจกรรม ในช่วงเวลาก่อนและหลังการทำฐานเกมด้วย โดยกิจกรรมที่จัดขึ้นก่อนวันที่ทำฐานเกมคือการเปิดห้องเวิร์กช็อป ในหัวข้อ ‘การใช้อินเทอร์เน็ตแบบยั้งคิด’ โดยได้เชิญทีมพี่ ๆ วิทยากรจากคณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้เข้ามาช่วยทำกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้ด้านการใช้งานโซเชียลมีเดียผ่านการนันทนาการ ซึ่งทั้งสนุก ได้ความรู้ และสอนบทเรียนหลายอย่างให้กับน้อง ๆ
และกิจกรรมสุดท้ายคือ ‘กิจกรรมจริงหรือมั่ว’ ซึ่งเราจัดขึ้นในช่วงหลังจากการทำฐานเกม โดยกิจกรรมนี้คือการทำบอร์ดที่จำลองการแชร์ข่าวปลอมขึ้นมาในโรงเรียน โดยเราจะเปิดให้มีการแสดงความคิดเห็นลงไปบนบอร์ดว่าข้อมูลนี้จริงหรือมั่ว ผ่านการเขียนคอมเมนต์ลงบนกระดาษ รูปอีโมจิต่าง ๆ
3.Chatbot นวัตกรรมส่งต่อเหยื่อจาก Cyberbullying สู่ผู้เชี่ยวชาญ
โปรเจกต์นี้ได้รับการพัฒนาขึ้นโดยทีม The Project Breaker จากโรงเรียนสวนศรีวิทยา จ.ชุมพร โดยน้อง ๆ ในทีมได้รับแรงบัยดาลใจมาจากปัญหาในโรงเรียน โดยนักเรียนกลุ่มหนึ่งได้มีปากเสียงกันในชีวิตจริง และได้เผยแพร่ข้อมูลอันเป็นเท็จ หรือ เหน็บแนมคู่กรณีผ่านสื่อโซเซียลจนเรื่องบานปลาย และเมื่อกลุ่มคนนั้นมาเจอกันในโลกแห่งความเป็นจริง จนทำให้เกิดปัญหาทะเลาะวิวาทขึ้นในโรงเรียน
ด้วยปัญหาการกลั่นแกล้งบนโลกออนไลน์ที่มีจำนวนมากขึ้นประกอบกับความรู้ความเชี่ยวชาญด้านคอมพิวเตอร์ จึงได้ริเริ่มพัฒนา Chatbot ที่น้อง ๆ มีความรู้ในระดับพื้นฐาน โดยฟังก์ชั่นหลักมีหน้าที่ในการรับฟังปัญหาและส่งต่อให้ผู้เชี่ยวชาญได้เข้ามาแก้ปัญหา
อาจารย์ชวนันท์ ทัศนาภูมิ ครูที่ปรึกษากลุ่ม The Project Breaker บอกว่า “สิ่งที่ค่าย YSCL พิเศษกว่าค่ายอื่น ๆ คือการออกแบบวิธีการเรียนรู้ที่ทลายกำแพงของห้องเรียน เรียนรู้โลกกว้างได้อย่างเต็มที่ ได้พบเจอสังคมภายนอก จัดสิ่งแวดล้อมเอื้อต่อความสนใจของน้อง ๆ เอง ไม่จำกัดว่าถูกหรือผิด พร้อมกับการพัฒนาผลลัพธ์อย่างต่อเนื่อง ไม่นิ่งอยู่กับที่ ขณะที่การให้ทุนต่อยอดเป็นแรงจูงใจให้น้องๆ นักเรียนกล้าที่จะคิด ลงมือและต่อยอด เพื่อให้สามารถพัฒนาสู่โซลูชั่นในการแก้ปัญหาได้ด้วยตัวเอง ซึ่งสิ่งที่เกิดขึ้นนั้น เกินความคาดหมายไปมาก เรียกได้ว่าปลดล็อคศักยภาพของน้อง ๆ สู่โลกแห่งความเป็นจริงได้อย่างแท้จริง”
Young Safe Internet Leader Camp จัดต่อเนื่องเป็นปีที่ 2 ช่วยให้เด็ก ๆ ใช้เวลาในช่วงซัมเมอร์ ให้เป็นประโยชน์ต่อตนเอง ครอบครัว และสังคม จากการที่ต้องอยู่บ้าน หยุดเชื้อ เพื่อชาติ โดยแคมป์ YSCL Version 2.0 ปีนี้เปลี่ยนไปสู่รูปแบบใหม่ cyber camp เนื่องจากการแพร่ระบาดของเชื้อCOVID-19 โดยมีเยาวชนตอบรับเข้าร่วมแคมป์อย่างคึกคักกว่า 500 คน เริ่มเปิดค่ายในวันที่ 27 เมษายนนี้
