นักศึกษามหิดล คิดนวัตกรรมจัดการขยะสุดเจ๋ง การันตีด้วยรางวัลชนะเลิศระดับเอเชีย
แม้ปัจจุบันจะมีการรณรงค์ให้ประชาชนแยกขยะตามประเภท เพื่อรักษาสิ่งแวดล้อมแล้วก็ตาม แต่ผู้คนก็ยังคงทิ้งขยะผิดประเภทกันอยู่ ทำให้การบริหารจัดการขยะ รวมถึงการนำขยะไปรีไซเคิล ไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร ต้องเสียทั้งแรงงานคนและเสียเวลาในการคัดแยกขยะอีกรอบ และจำนวนขยะผิดประเภทที่ทับถมทวีคูณขึ้นทุกวัน ก็ยิ่งทำให้การจัดการขยะเป็นไปได้ยากยิ่งขึ้น
ทีมมหาวิทยาลัยมหิดล ชั้นปีที่ 3 จากคณะเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ICT) ได้เล็งเห็นปัญหาดังกล่าว และเมื่อศึกษาไปเรื่อย ๆ ยิ่งพบว่า ในหลาย ๆ โครงการของหน่วยงานต่าง ๆ ที่รณรงค์ด้านการทิ้งขยะหรือคัดแยกขยะ หรือแม้แต่โครงการในมหาวิทยาลัยเอง ไม่ค่อยมีผลสำเร็จอย่างยั่งยืนเท่าใดนัก นักศึกษาทำได้ไม่นานก็เลิกไป เพราะเหมือนเป็นการบังคับหรือขอร้อง ไม่ได้เกิดจากความตั้งใจหรือเต็มใจอย่างแท้จริง
ดังนั้น เพื่อส่งเสริมนิสัยการทิ้งขยะให้ถูกประเภทด้วยการสร้างแรงจูงใจในการทิ้งขยะ กลุ่มนักศึกษามหิดลภายใต้ชื่อ กลุ่ม Mang (แมง) หรือแมลงในภาษาไทย และยังเกี่ยวโยงกับ คำว่า Bug ในภาษาคอมพิวเตอร์ ประกอบด้วย นายธนกิตติ์ สาชาติ (แบงค์) นายบัณฑิต โหว (บัน) สาขาวิทยาการคอมพิวเตอร์ และ นายสรายุทธ หล้าวิไลย์ (แก๊ป) สาขาวิศวกรรมซอฟต์แวร์ จึงได้รวมตัวกันคิดค้นนวัตกรรมเพื่อจัดการขยะอย่างยั่งยืนด้วย “ตู้รับซื้อขยะรีไซเคิล” (MU Smart Bin) และ “เเอปพลิเคชั่นเพื่อรับเเต้ม” (MU Recycle Application)
“พวกเราพบว่า นักศึกษาและผู้คนส่วนใหญ่ยังขาดแรงจูงใจในการคัดแยกขยะ พวกเราจึงคิดกันว่าจะเริ่มสร้างหรือปลูกฝังนิสัยนี้อย่างไรดี ซึ่งในท้ายที่สุด เราเห็นตรงกันว่า ถ้าอยากให้โครงการนี้มีความยั่งยืนต้องเริ่มจากการสร้างแรงจูงใจก่อน เมื่อเขาทำเป็นนิสัย ก็จะทำเองโดยความเคยชินเป็นอัตโนมัติ โดยเราคิดว่าน่าจะใช้การสะสมแต้มช่วยสร้างแรงจูงใจ ให้คนนำขยะรีไซเคิลได้มาทิ้งให้ถูกที่ แล้วก็รับแต้มคะแนนสะสมไป เพื่อนำไปใช้จ่ายหรือแลกเป็นส่วนลดกับร้านค้าภายในมหาวิทยาลัย เป็นการช่วยกระตุ้นเสริมพฤติกรรมเชิงบวกในอีกทางหนึ่ง ส่วนทางร้านค้าหรือมหาวิทยาลัยก็นำขยะที่ได้ไปขายเป็นเงินต่อไป” ทีม Mang ช่วยกันเล่าถึงเบื้องหลังก่อนจะพัฒนามาเป็นนวัตกรรมที่ชนะใจกรรมการ
“ตู้รับซื้อขยะหนึ่งตู้จะสามารถรับขยะรีไซเคิลได้ตามประเภทของขยะ ได้แก่ ขวดพลาสติก ขวดแก้ว กระป๋อง และกระดาษ เพื่อให้คนที่นำขยะมาทิ้งสามารถทิ้งขยะได้อย่างถูกต้อง และผู้ทิ้งจะได้รับค่าตอบแทนผ่านแอปพลิเคชันเพื่อนำไปใช้จ่ายหรือเป็นส่วนลดกับร้านค้าต่าง ๆ ในมหาวิทยาลัยได้ นอกจากนี้ในตัวของแอปพลิเคชันเองก็มีความสามารถในการระบุถึงตำแหน่งของถังขยะตามจุดต่าง ๆ ในแผนที่เพื่อช่วยให้การทิ้งขยะนั้นเป็นเรื่องที่ง่ายขึ้น เหมาะสำหรับบุคคลทั่วไปโดยเฉพาะนักเรียน นักศึกษา หรือคนรุ่นใหม่” นายบัณฑิต หรือ บัน กล่าวถึงระบบการใช้งานของ “ตู้รับซื้อขยะรีไซเคิล” และ “เเอปพลิเคชั่นเพื่อรับเเต้ม”
ดร.ปวิตรา จิรวีรกูล รองคณบดีฝ่ายสื่อสารองค์กรและสร้างความผูกพัน และอาจารย์ที่ปรึกษาของทีม Mang กล่าวว่า “เหตุผลที่ทีม Mang ที่ได้รับการคัดเลือกให้เป็นตัวแทนของมหาวิทยาลัยไปในเวทีนานาชาติ เพราะมีความโดดเด่นด้านความสามารถเชิงปฏิบัติในการทำแอปพลิเคชั่น มีความพร้อมในการทำและใช้งานเทคโนโลยี IOT (Internet of Things) ซึ่งจะมีระบบเซ็นเซอร์ต่าง ๆ ที่นักศึกษาต้องเรียนรู้การใช้งานให้เป็นจริงและเกิดขึ้นได้ อีกทั้งแนวคิดยังตอบโจทย์ความยั่งยืน ครอบคลุมทั้งด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และเศรษฐกิจ”
ด้วยการนำเทคโนโลยีมาช่วยแก้ปัญหา ไม่ว่าจะเป็นแอปพลิเคชั่น หรือ IOT ที่มีวิธีการใช้งานที่ไม่ซับซ้อน นำไปใช้ได้จริง สร้างแรงจูงใจให้แก่นักศึกษาและช่วยแก้ปัญหาขยะของมหาวิทยาลัยอย่างยั่งยืน จึงทำให้นวัตกรรมของทีม Mang นี้ชนะใจกรรมการ และคว้ารางวัลชนะเลิศจากเวที Asian Conference on Campus Sustainability (ACCS) ครั้งที่ 4 ที่ จัดขึ้น ณ กรุงโซล สาธารณรัฐเกาหลี มาครองได้สำเร็จ
นายธนกิตติ์ หรือ แบงค์ กล่าวว่า “พวกเราอยากเห็นผลงานนี้เป็นรูปเป็นร่างและสามารถใช้งานได้จริง ซึ่งเราจะเริ่มจากการติดตั้งตู้รับซื้อขยะภายในคณะฯ ของเราก่อน ส่วนการประสานกับร้านค้าของมหาวิทยาลัยในการเชื่อมต่อระบบ การจัดการ การสะสมแลกแต้มต่าง ๆ นั้นก็คงได้เริ่มเร็ว ๆ นี้ และจากนั้นเราก็จะเก็บวัดผลการตอบรับและพฤติกรรมการใช้งาน รวมถึงประสิทธิภาพด้านเทคโนโลยี เพื่อประเมินผลว่า คนในคณะมีความคิดเห็นอย่างไรจากการใช้งานจริง มีสิ่งที่ต้องปรับปรุงแก้ไขอย่างไร ถ้าได้เสียงตอบรับที่ดี ก็น่าจะขยายไปทั่วมหาวิทยาลัยมหิดล และหวังว่าจะขยายไปสู่มหาวิทยาลัยอื่น ๆ หรือชุมชนอื่น ๆ ต่อไป”
“เป้าหมายสูงสุดที่พวกเราอยากเห็นคือ ทุกคนยืนต่อแถวหย่อนทิ้งขยะที่ตู้ของเรา ไม่คิดจะโยนขยะทิ้งแบบมั่ว ๆ อีกต่อไป เราถึงขั้นคิดถึงสโลแกนคำคมเลยว่า ไม่ได้อยากให้คนแยกขยะ แต่อยากให้ทุกคนแย่งขยะ คือ เห็นขยะแล้วแย่งกันเอาไปหยอดตู้ เพราะขยะทุกชิ้นมันคือเงินทั้งนั้นเลยนะ” นายสรายุทธ หรือ แก๊ป กล่าวเสริม
ในอนาคต หากนวัตกรรม “ตู้รับซื้อขยะรีไซเคิล” และ “เเอปพลิเคชั่นเพื่อรับเเต้ม” ได้เกิดขึ้นจริงในมหาวิทยาลัยมหิดล จะสามารถช่วยมหาวิทยาลัยลดต้นทุนในการแยกขยะได้อีกมาก อีกทั้งยังช่วยสร้างเสริมนิสัยในการคัดแยกขยะและรักษาสิ่งแวดล้อมให้กับนักศึกษา ซึ่งจะส่งผลถึงระดับประเทศชาติและในระดับโลก เพราะเพียงแค่แยกขยะให้ถูกประเภท ก็จะสามารถช่วยลดค่าใช้จ่ายในการแยกขยะ และลดการสร้างมลภาวะต่อสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน ซึ่งเป็นจุดมุ่งหมายสูงสุดของทีม Mang
