“กว๊านพะเยา” มนต์เสน่ห์แห่งเมืองพะเยา
มาพะเยา ไม่ไปกว๊านพะเยา ก็ไม่ถึงพะเยานะสิ …. นั่นก็แปลว่า “กว๊านพะเยา” คือหัวใจหลักของจังหวัดพะเยาที่นักท่องเที่ยวต้องแวะมาเยี่ยมชมอย่างไม่ขาดสายตลอดทั้งวัน
“กว๊าน” หมายถึง หนองน้ำหรือบึงน้ำขนาดใหญ่ คำนี้มีใช้ในท้องถิ่นล้านนาเฉพาะที่จังหวัดพะเยาแห่งเดียวเท่านั้น “กว๊านพะเยา”มีลักษณะเป็นบึงน้ำขนาดใหญ่รูปพระจันทร์เสี้ยวเกือบครึ่งวงกลมเว้าแหว่งทางด้านตะวันออกเฉียงเหนือ กว๊านพะเยา ในอดีตแต่เดิมเคยเป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำมีสายน้ำอิงไหลพาดผ่านคดเคี้ยวทอดเป็นแนวยาวไปตลอด จากทิศเหนือจรดขอบกว๊านทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ มีหนองน้ำน้อยใหญ่หลายแห่งและร่องน้ำหลายสายที่ไหลมาจากขุนเขาดอยหลวง แล้วเชื่อมติดต่อถึงกัน ทำให้พื้นที่ราบลุ่มแห่งนี้จึงมีความอุดมสมบูรณ์ และมีผู้คนเข้ามาตั้งถิ่นฐานอาศัยอยู่เป็นชุมชนนานนับตั้งแต่โบราณ
ซึ่งกว๊านพะเยาเป็นบึงน้ำขนาดใหญ่ที่ได้รวบรวมลำห้วยต่าง ๆ มากถึง 18 สาย เอาไว้จนกลายเป็นแหล่งประมงน้ำจืด ขนาดใหญ่ที่สุดในภาคเหนือและใหญ่เป็นอันดับ 4 ของประเทศไทย มีเนื้อที่ประมาณ 12,831 ไร่ เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลากว่า 50 ชนิด เช่น ปลากราย ปลาสวาย ปลาเทโพ ปลาจีน ปลาไน และปลานิล
อีกทั้ง ทัศนียภาพรอบกว๊านมีความร่มรื่น สามารถมองเห็นแนวทิวเขาสลับซับซ้อนกลายเป็นทิวทัศน์ที่งดงาม บริเวณริมกว๊านยังมีร้านอาหาร สวนสาธารณะสำหรับพักผ่อนหย่อนใจ ซึ่งชาวพะเยามักออกมาเดินเล่นในยามเย็น หรือไม่ก็ชมพระอาทิตย์ตกดิน บริเวณรอบ ๆ กว๊านพะเยายังได้ทำทางสำหรับผู้ที่รักการปั่นจักรยานไว้ให้ด้วยนะ ซึ่งในช่วงเช้าและช่วงเย็นจะเห็นผู้คนออกมาวิ่งและปั่นจักรยานเป็นจำนวนมาก
นอกจากนี้ไฮไลท์ของกว๊านพะเยายังอยู่ที่การเวียนเทียนทางน้ำหนึ่งเดียวในโลกในวันสำคัญทางพุทธศาสนา คือ วันมาฆบูชา วันวิสาขบูชา และวันอาสาฬหบูชา ณ วัดติโลกอารามกลางกว๊านพะเยาที่มีอายุกว่า 500 ปี และที่นี่ยังมีบริการนั่งเรือพายชมทัศนียภาพด้วย
